اثر سد شهید رجایی بر پارامترهای پویایی شناسی جمعیت گاوماهی ponticola cyrius در پایین دست رودخانه تجن ساری

به منظور بررسی اثر سد شهید رجایی بر فاکتورهای پویایی جمعت گاوماهی ponticola cyrius در پایین دست سد، در طی سال 1391 به طور ماهانه توسط دستگاه الکتروشوکر نمونه گیری انجام شد. ایستگاه اول با فاصله ای کم از سد در نظر گرفته شد و دو ایستگاه بعدی در فاصله ی 5 و 9 کیلومتری ایستگاه اول قرار داشتند. برخی پارامترهای فیزیکوشیمیایی آب از جمله دما، شوری، هدایت الکتریکی، کدورت، اکسیژن محلول، ph، عمق و عرض رودخانه و سرعت جریان آب در هر بار نمونه گیری با استفاده از دستگاه های قابل حمل اندازه گیری شد. در مجموع 564 نمونه از ایستگاه اول، 219 نمونه از ایستگاه دوم و 263 نمونه از ایستگاه سوم مورد بررسی قرار گرفت. نسبت جنسی نر به ماده در ایستگاه اول 42/1:1، ایستگاه دوم 2/1:1 و در ایستگاه سوم 91/1:0 بود که فقط در ایستگاه اول نسبت جنسی با نسبت 1:1 اختلاف معنی داری داشت. تخمین جمعیت در واحد 100 متر مربع برای ایستگاه اول تا سوم به ترتیب 8/85، 1/64 و 8/64 عدد ماهی به دست آمد. ضریب مرگ و میر طبیعی برای دو جنس نر و ماده در هر ایستگاه با یکدیگر برابر بود و برای ایستگاه اول و دوم 5/1 و ایستگاه سوم4/1 محاسبه شد. در ایستگاه اول گاوماهیان نر و ماده در 4 گروه سنی صفر تا سه سال و در ایستگاه های دوم و سوم جنس نر و ماده در 3 گروه سنی صفر تا دو سال قرار داشتند. در ایستگاه اول و دوم غالبیت با ماهیان صفر ساله و در ایستگاه سوم با گروه یک ساله بود. الگوی رشد در هر سه ایستگاه و هر دو جنس طبق فرمول پائولی آلومتریک مثبت محاسبه گردید. رابطه ی طول و وزن همبستگی بسیار بالایی (بالاتر از 97/0) در هر سه ایستگاه داشتند. بین فاکتور وضعیت گاوماهیان نر و ماده در فصول و سنین مختلف اختلاف چندانی مشاهده نشد. معادله ی رشد برتلانفی برای هر دو جنس در هر دو ایستگاه محاسبه شد. هماوری مطلق و نسبی در ایستگاه اول به ترتیب 87/570 و 24/23، ایستگاه دوم 330 و 6/17 و ایستگاه سوم 5/303 و 6/11 بود. بین قطر تخمک، وزن کل، وزن گناد و طول کل ماهیان ایستگاه اول رابطه ی معنی داری با همبستگی بالا وجود داشت. با بررسی پارامترهای ذکر شده بین سه ایستگاه مشخص گردید. اختلاف دمایی قابل توجه بین ایستگاه های مورد بررسی سبب افزایش فراوانی، طول عمر و هماوری گردیده و زیستگاه مطلوبی برای گاوماهی p. cyrius در نزدیکی سد فراهم کرده است.